Het recht op een verplichte pauze tijdens de werkdag is geregeld in artikel 34 van het werknemersstatuut, dat een minimale pauze van 15 minuten voorschrijft voor ononderbroken werkuren van meer dan 6 uur.
Hoewel vaak wordt gezegd dat de “koffiepauze” een gunst van het bedrijf is, is de realiteit heel anders en zijn veel werknemers zich er niet van bewust dat deze vrije tijd in feite een verplicht recht is. Dit is geen gunst, maar een gezondheidsmaatregel die verplicht is voor het bedrijf. Is het bedrijf nu verplicht om je een pauze te geven tijdens je werkdag? Het antwoord is volmondig ja, en als je dat niet doet, kun je een boete krijgen.
Volgens artikel 34 van het werknemersstatuut (dat in dit Staatsblad kan worden geraadpleegd) is vastgelegd dat de werkdag moet worden onderbroken om het welzijn van de werknemer te waarborgen. Enerzijds bepaalt lid 4 van dit artikel dat als je meer dan zes uur achter elkaar werkt, je recht hebt op een pauze van minstens 15 minuten. Anderzijds biedt de wet speciale bescherming aan jongeren, d.w.z. jongeren onder de 18 jaar hebben recht op een pauze van 30 minuten als hun aaneengesloten werkdag langer duurt dan vier en een half uur(4,5 uur).
Daarom, en zoals uitgelegd in het werknemersstatuut, moet elke werkdag die deze limieten overschrijdt een pauze inlassen. Het maakt niet uit in welke sector of hoe groot het bedrijf is, want als je werkdag aan deze voorwaarden voldoet, kan de baas je je rusttijd niet ontzeggen.
Rusttijd volgens het werknemersstatuut
Wat houdt dit recht, dat door het bedrijf gegarandeerd moet worden, in? De minimumduur van de pauze (15 of 30 minuten, afhankelijk van het geval), maar ook de vergoeding. Wat betreft de vraag of de pauze wordt betaald, maakt de wet een onderscheid waarmee rekening moet worden gehouden, namelijk dat de pauze wordt beschouwd als “effectieve werktijd” en dus wordt betaald, als dit is vastgelegd in de collectieve arbeidsovereenkomst of in je arbeidscontract. De Arbeidsinspectie en verschillende rechtbanken hebben gewaarschuwd dat er geen afstand kan worden gedaan van dit recht en dat het niet naleven ervan een overtreding is van de arbeidstijdenregeling.
Met andere woorden, het is niet voldoende om het te negeren of te zeggen dat “er veel werk is”, aangezien artikel 34 van het werknemersstatuut vereist dat deze tijd, die als fundamenteel voor de gezondheid en veiligheid wordt beschouwd, wordt gerespecteerd. Als je in je collectieve arbeidsovereenkomst of contract hebt vastgelegd dat dit effectieve tijd is, is het bedrijf dus niet alleen verplicht om je die tijd te geven, maar ook om je ervoor te betalen. Dit recht omzeilen is illegaal en opent de deur voor elke werknemer om een claim in te dienen.
Wat gebeurt er als de werkgever weigert?
Als het bedrijf dit recht op rust weigert, kan de werknemer dit melden bij de arbeids- en socialezekerheidsinspectie. De rechtbanken zijn duidelijk en leggen uit dat het weigeren van verplichte rust een ernstige overtreding is van de voorschriften inzake arbeidstijden en risicopreventie. Als het bedrijf bovendien de verplichting negeert om de werkdag, inclusief deze pauzes, correct te registreren, kunnen de gevolgen nog groter zijn.
Volgens de wet inzake inbreuken en sancties in de sociale orde (LISOS) wordt dit expliciet geclassificeerd als een ernstige inbreuk en kunnen de sancties variëren van 751 euro tot 7.500 euro, afhankelijk van de mate van inbreuk.
Aan de andere kant, kan het bedrijf je dwingen om niet te rusten in ruil voor geld? Nee. Rust is niet hetzelfde als overwerk; het is een gezondheidsmaatregel. Het is bedoeld om vermoeidheid en beroepsrisico’s te voorkomen en kan dus niet worden vervangen door een financiële vergoeding. Met andere woorden, het bedrijf kan het werk organiseren, maar het moet altijd je onvervreemdbare recht op pauze respecteren.
