Non-verbale taal is een zeer effectief communicatiemiddel dat helpt uit te drukken wat er echt bedoeld wordt. Er wordt zelfs aangenomen dat bij persoonlijke communicatie non-verbaal gedrag een aanzienlijk hoger percentage uitmaakt van de informatie die we overbrengen dan verbale communicatie. Oogcontact is praktisch een eerste vereiste om met communicatie te beginnen, want het is gebruikelijk dat het eerste wat we doen als we iemand aanspreken, is hem of haar recht in de ogen kijken, om zijn of haar aandacht te trekken en te laten zien dat we iets aan hem of haar willen overbrengen.
Het is heel belangrijk om vast te stellen en te respecteren dat elke gesprekspartner aan de beurt is om te spreken. Als we met iemand in gesprek zijn en hij of zij kijkt ons plotseling aan en zwijgt, is het mogelijk dat hij of zij op een reactie van ons wacht.
De verschillende soorten blikken en hun betekenis
Tijdens een gesprek wordt er meestal tussen de 40 en 60% van de totale tijd direct oogcontact gehouden. Volledig onbewust proberen onze hersenen informatie op te halen of denken ze na over wat ze moeten zeggen of zelfs hoe ze moeten liegen. Dit vertaalt zich ook in ons uiterlijk. Volgens de psychologie is de blik bijvoorbeeld naar de ene kant gericht als je liegt en naar de andere kant als je het je herinnert. Dit gedrag is bekend bij zowel politieagenten (ze brengen het in de praktijk als ze verhoren afnemen) als bij getrainde personeelsmensen. De aanleg om naar de ene of de andere kant te kijken is gebaseerd op ons overwicht van de hersenhelften, dat wil zeggen, of we links- of rechtshandig zijn.
Volgens Paula Martínez, afgestudeerd in de psychologie met een master in cognitieve en gedragsneurowetenschappen, zijn er verschillende soorten blikken die verschillende betekenissen hebben. Daaronder valt de vermijdende blik op, die we het vaakst zien in ons dagelijks leven. Wat betekent het om oogcontact te vermijden? Als iemand vermijdt om iemand in de ogen te kijken, is dat meestal omdat hij zich bedreigd, onzeker of verlegen voelt, aangezien in de psychologie het vermijden van de blik synoniem is met onzekerheid of verlegenheid.
- Intense en langdurige blik: langdurig oogcontact toont aandacht voor wat de gesprekspartner wil overbrengen of voor de handelingen die hij uitvoert. Het gaat meestal gepaard met het optrekken van de wenkbrauwen. Als de blik te indringend is, kan er sprake zijn van opstandigheid.
- Vernauwde ogen: dit toont defensiviteit of anticipatie op een aanval.
- Overmatig knipperen: dit komt meestal door nervositeit en wijst op rusteloosheid of verlegenheid.
- Verwijde pupillen: komt meestal voor als we iets interessant of zelfs fascinerend vinden. Met andere woorden, als we ons tot iets aangetrokken voelen.
Dit zijn enkele van de oorzaken van het vermijden van oogcontact.
